ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ଭାଗବତ ମନ୍ଦିର - ବିଶ୍ୱାସ, ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଏକତାର ଏକ ଜୀବନ୍ତ ପ୍ରତୀକ
ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ଭାଗବତ ମନ୍ଦିର ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ସବୁଠାରୁ ପୁରୁଣା ସାଂସ୍କୃତିକ ଏବଂ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ସ୍ଥଳ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ । ୧୮୬୦ ମସିହାରେ ଇଶ୍ୱରୀ ପାଣ୍ଡେଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ଏହି ମନ୍ଦିର କେବଳ ପୂଜାସ୍ଥଳ ଭାବରେ ନୁହେଁ ବରଂ ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଧରି ବନ୍ଧନ, ପରମ୍ପରା ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମନ୍ୱୟର କେନ୍ଦ୍ର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛି। ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଏହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନକୁ ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ମାଉସୀ ଘର ଭାବରେ ଜାଣନ୍ତି , ଯାହା ଏହାର ଦିବ୍ୟ ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ବୃଦ୍ଧି କରେ। ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି, ସମସ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ଏଠାରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ଏକତା ଏବଂ ଭକ୍ତିର ମୂଲ୍ୟବୋଧକୁ ଜୀବିତ ରଖିଛନ୍ତି ।
ପ୍ରତିଦିନ, ମନ୍ଦିରଟି ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସାକ୍ଷାତ ସ୍ଥାନ ହୋଇଯାଏ। ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଲୋକମାନେ ଏଠାରେ ଚିନ୍ତାଧାରା ଆଦାନପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ, ସେମାନଙ୍କର ଦୈନନ୍ଦିନ ଅଭିଜ୍ଞତା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ କିମ୍ବା କେବଳ ଏକତ୍ର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ବିତାଇବା ପାଇଁ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି।
ଘଣ୍ଟା, ଶଙ୍ଖ ଏବଂ ସନ୍ଧ୍ୟା ଆରତୀର ତାଳପୂର୍ଣ୍ଣ ଶବ୍ଦ ପବିତ୍ରତାର ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି କରେ, ଯାହା ସମଗ୍ର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଶାନ୍ତିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ। ସକାଳ ଏବଂ ସନ୍ଧ୍ୟାର ପୂଜାପାଠ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭକ୍ତିର ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ, ଯାହା ମନ୍ଦିରକୁ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବନ୍ଧନ ଜାଗ୍ରତ କରେ ।
ସଂକ୍ରାନ୍ତି, ଏକାଦଶୀ ଭଳି ପବିତ୍ର ଦିନଗୁଡ଼ିକରେ ଏବଂ ପବିତ୍ର କାର୍ତ୍ତିକ ମାସ ସାରା, ଭଜନ, କୀର୍ତ୍ତନ, ଭାଗବତ ପାଠ ଏବଂ ଗୀତା ପାଠ ଭଳି ବିଶେଷ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ। ଭକ୍ତମାନେ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥ ଶୁଣିବା ପାଇଁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି, ଯାହା ଏକତା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସର ଗଭୀର ଭାବନାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ।
ଫାଲଗୁଣ ମାସ ମନ୍ଦିର ଚାରିପାଖରେ ଆନନ୍ଦର ଲହରୀ ଆଣିଥାଏ। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଭଜନ, ଖଞ୍ଜଣି, ମୃଦଙ୍ଗ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାରମ୍ପରିକ ବାଦ୍ୟଯନ୍ତ୍ରର ତାଳେ ତାଳେ ବାୟୁମଣ୍ଡଳ ପ୍ରତିଧ୍ୱନିତ ହୁଏ। ଏହି ସମୟରେ, ଗ୍ରାମବାସୀମାନେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଭାଇଚାରା ଏବଂ ଏକତାର ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ହୋଲି ଆନନ୍ଦର ସହିତ ପାଳନ କରନ୍ତି।
ଗୁଣ୍ଡିଚା ରଥଯାତ୍ରା ସମୟରେ, ଦେବତାମାନେ - ପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥ, ଦେବୀ ସୁଭଦ୍ରା ଏବଂ ପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ର - ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ସଜ୍ଜିତ ରଥରେ ଭାଗବତ ମନ୍ଦିରକୁ ବିଜେ କରନ୍ତି ।
ଏଠାରେ, ଦିବ୍ୟ ତ୍ରିମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ବିଶେଷ ପୂଜା, ବିଧି ଏବଂ ଭୋଗ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଏ। ରଥଯାତ୍ରା କମିଟି ଉତ୍ସବକୁ ସ୍ମରଣୀୟ କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଆୟୋଜନ କରିଥାନ୍ତି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ସକାଳେ ଓ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ, ଶହ ଶହ ଭକ୍ତ ମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବାକୁ ଆସନ୍ତି। ବାହୁଡା ଯାତ୍ରାରେ, ଦେବତାମାନେ ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ବାବୁ ପଡ଼ାରେ ଅବସ୍ଥିତ ଜଗନ୍ନାଥ ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିଯାଆନ୍ତି, ଯାହା ଉତ୍ସବର ସମାପ୍ତିକୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ ।
ଜନ୍ମାଷ୍ଟମୀରେ, ସରସ୍ୱତୀ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟା ମନ୍ଦିରର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଦର୍ଶନ ସହିତ ମନ୍ଦିର ପ୍ରାଙ୍ଗଣ ଜୀବନ୍ତ ହୋଇଯାଏ। କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜୀବନୀକୁ ଚିତ୍ରଣ କରୁଥିବା ନୃତ୍ୟ, ନାଟକ ଏବଂ ଭକ୍ତିଗୀତ ଉତ୍ସାହୀ ଜନସମାଗମକୁ ଆକର୍ଷିତ କରେ। ପରଦିନ, ଗୌଡ଼ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପାରମ୍ପରିକ ଗୌଡ଼ ନାଚ, ଏକ ରଙ୍ଗୀନ ଲୋକକଳା ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ଯାହା ଶହ ଶହ ପରିଦର୍ଶକଙ୍କୁ ବାନ୍ଧି ରଖେ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବିଧତାକୁ ପାଳନ କରେ।
ଦଶହରାରେ, ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ଏକ ସୁନ୍ଦର ସଜ୍ଜିତ ଦୁର୍ଗା ମଣ୍ଡପ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଏ। ପାଞ୍ଚ ଦିନ ଧରି, ଭକ୍ତମାନେ ଗଭୀର ଶ୍ରଦ୍ଧାର ସହିତ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ପାଇଁ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି। ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଆଲୋକ, ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ଉତ୍ସବ ସାଜସଜ୍ଜା ମନ୍ଦିର ଅଞ୍ଚଳକୁ ଚମତ୍କାରରେ ଭରିଦିଏ ଓ ହଜାର ହଜାର ଲୋକଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ କରେ।
ପ୍ରତିବର୍ଷ ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ପାଳନ କରାଯାଏ। ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ଯୁବକମାନେ ଉତ୍ସାହର ସହିତ ପ୍ରତିମା ସ୍ଥାପନ କରନ୍ତି ଏବଂ ପାଞ୍ଚ ଦିନିଆ ଉତ୍ସବର ଆୟୋଜନ କରନ୍ତି। ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଭକ୍ତ ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଏଠାକୁ ଆସିଥାନ୍ତି।
ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତିରେ, ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପୂଜା କରାଯାଏ ଏବଂ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କୁ ପଣା ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ। ଏହା ଆନନ୍ଦ, ସରଳତା ଏବଂ ଏକତା ସହିତ ପାଳିତ 'ଓଡ଼ିଆ ନୂତନ ବର୍ଷ'କୁ ଚିହ୍ନିତ କରେ।
ଏହି ମନ୍ଦିର ଗଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ (୨୬ ଜାନୁଆରୀ) ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ (୧୫ ଅଗଷ୍ଟ) ଭଳି ଜାତୀୟ ପର୍ବଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଏକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରେ।
ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଏଠାରେ ଜାତୀୟ ସଙ୍ଗୀତ ଗାନ କରିବା, ପତାକା ଉତ୍ତୋଳନ କରିବା ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀଙ୍କ ବଳିଦାନକୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇବା ପାଇଁ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି। ଏହି ପରମ୍ପରା ସମ୍ପ୍ରଦାୟରେ ଜାତୀୟ ଗର୍ବ ଏବଂ ଏକତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଥାଏ।
ପିଢ଼ି ପରେ ପିଢ଼ି ଧରି, ମନ୍ଦିରଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପାରିବାରିକ ପ୍ରଥାର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଆସିଛି। ବିବାହ ଉତ୍ସବ ପୂର୍ବରୁ ବରମାନେ ଏଠାରେ ଆଶୀର୍ବାଦ ଲୋଡ଼ିଥାନ୍ତି, ଏବଂ ନବ ବିବାହିତ ଦମ୍ପତିମାନେ ଏକ ଆଶୀର୍ବାଦପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈବାହିକ ଜୀବନ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ପାଇଁ ମନ୍ଦିରକୁ ଆସନ୍ତି । ଏପରି ପ୍ରଥା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ମନ୍ଦିରଟି ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଏବଂ ସାମାଜିକ ଜୀବନରେ କେତେ ଗଭୀର ଭାବରେ ଜଡିତ।
ଭାଗବତ ମନ୍ଦିର କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥଳ ନୁହେଁ - ଏହା ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ କେନ୍ଦ୍ର। ବିଭିନ୍ନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯେପରିକି: କୃଷ୍ଣ ଗୁରୁ, ଦଣ୍ଡ ନୃତ୍ୟ, ପାଳା, ସଞ୍ଚାର, ସମ୍ବଲପୁରୀ ନୃତ୍ୟ, ଧାର୍ମିକ ଅର୍କେଷ୍ଟ୍ରା ନିୟମିତ ଭାବରେ ଆୟୋଜିତ ହୁଏ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ
ଏଠାରେ ଗଣେଶ ପୂଜା ସଭା, ଦୁର୍ଗା ପୂଜା ସମାବେଶ, ନାମଯଜ୍ଞ ସଭା ଯଥା ବିଭିନ୍ନ ଜାତିର ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ବୈଠକ ଅନଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ । ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକ ସାମାଜିକ ସଦ୍ଭାବକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରେ ଏବଂ ଗାଁର ସାଂସ୍କୃତିକ ଐତିହ୍ୟକୁ ଜୀବନ୍ତ ରଖେ ।
ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ପ୍ରାଚୀନ ଭାଗବତ ମନ୍ଦିର ୨୬୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ଏକ ମନ୍ଦିର - ଏହା ଗାଁର ସ୍ପନ୍ଦିତ ହୃଦୟ। ଏହା ପରମ୍ପରାକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରେ, ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ଏକତ୍ର କରେ, ପର୍ବ ପାଳନ କରେ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ଭାଇଚାରାର ଏକ କାଳଜୟୀ ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ଠିଆ ହୋଇଛି । ଏହାର ରୀତିନୀତି, ପର୍ବ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅଭ୍ୟାସ ପୁରୁଣାବସ୍ତିର ସ୍ପନ୍ଦନଶୀଳ ଐତିହ୍ୟକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରେ ଏବଂ ପିଢ଼ି ପିଢ଼ିକୁ ଭକ୍ତି, ଶାନ୍ତି ଏବଂ ଭାଇଚାରାର ପ୍ରେରଣା ଦେଇ ଚାଲିଥାଏ।
( ଭାଗବତ ମନ୍ଦିର, ପୁରୁଣାବସ୍ତି )
Comments
Post a Comment